Anayasamızın Temel İlkeleri Nelerdir ?

Anayasa. Anayasanın temel ilkeleri. Anayasamızın temel ilkeleri nelerdir ? Anayasa temel hak ve özgürlükler.

Anayasamızın ikinci maddesinde "Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir" denmektedir. 

Anayasa alanına yıllarını vererek konunun bilirkişisi konumunda olan birçok kıymetli hocamıza göre, ikinci madde oldukça önemli bir hususu teşkil etmektedir bizler için. Çünkü bu madde lafzından fazlasını ifade etmekte, başta tüm vatandaşlarımız olmak üzere hukuk alanında faaliyet gösteren insanlarımız için referans alınması gereken bir maddedir.

İkinci madde de sayılan hususlar bizlere doğrudan ve dolaylı yollar ile anayasamızın temel ilkelerine götürmektedir. Bu yazımda anayasamızın ikinci maddesini dikkate alarak temel ilkeler üzerinde yapılan detaylı açıklamaların özeti şeklinde bir paylaşımım olmuş olacak.

Başta da belirttiğim gibi Anayasamızın yani aslında tüm sistemlerinin tabi olduğu ilkeleri belirlemek açısından ikinci madde bizim için çok önemli bir konumda. Ancak bu söylemlerimizden ilkelerin sadece ikinci maddede belirtildiği veya çıkarıldığı sonucu çıkmamalıdır. Nitekim altıncı, yedinci, sekizinci ve dokuzuncu maddeler de ilkeleri sayma konusunda oldukça aydınlatıcı konumdadır.

Bu açıklamalardan sonra, kısa kısa ve maddeler şeklinde olmak üzere, temel ilkeleri belirtmek istiyorum. İşte Anayasamızın birinci kısmında benimsenen ilkeler ve esaslar :

1. Cumhuriyetçilik İlkesi (1.madde)
2. Sosyal Devlet İlkesi (2.madde)
3. İnsan Haklarına Saygılı Devlet İlkesi (2.madde)
4. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlı Devlet İlkesi (2.madde)
5. Laik Devlet İlkesi (2.madde)
6. Demokratik Devlet İlkesi (2.madde)
7. Hukuk Devleti İlkesi (2.madde)
8. Toplumun Huzuru, Milli Dayanışma ve Adalet İlkesi (2.madde)
9. Başlangıçta Belirtilen İlkelere Dayanma (2.madde)
10. Devletin Resmi Dili, Bayrağı, Milli Marşı, Başkenti (3.madde)
11. Üniter Devlet İlkesi (3.madde)
12. Değiştirilebilecek/Değiştirilemeyecek İlkeler (4.madde)
13. Devletin Temel Amaç ve Görevleri (5.madde)
14. Milli Egemenlik İlkesi (6-9 maddeler)
15. Eşitlik İlkesi (10.madde)
16. Anayasanın Bağlayıcılığı ve Üstünlüğü İlkesi (11.madde)

Bu yazımı hazırlarken kıymetli hocam Kemal Gözler'in "Türk Anayasa Hukuku Dersleri" adlı kitabını referans aldığı belirtmek isterim.