Fiil ehliyeti nedir ? Fiil ehliyetinin şartları nelerdir ? Fiil ehliyeti ne zaman başlar ? Fiil ehliyetinin türleri nelerdir ? Tam ehliyet nedir ? Tam ehliyetsiz nedir ? Sınırlı ehliyet nedir ? Sınırlı ehliyetsiz nedir ?
Türk Medeni Kanunu'nda düzenlenen bu hususla alakalı daha önceki yazımda bazı bilgiler vermiştim. Fakat o yazımda da belirttiğim gibi fiil ehliyetinin türlerini daha sonraya bırakmıştım. İşte bu yazımda fiil ehliyetinin türlerinden bahsedeceğim.
Fiil ehliyeti nedir ? Fiil ehliyetinin şartları nelerdir ?
Fiil ehliyeti, kişilerin kendi fiilleri ile borç altına girebilmesi ve hak sahibi olabilmesi anlamına gelmektedir. Türk Medeni Kanunu'nun 9 ile 16.maddeleri arasında düzenlenmiştir.
Kişilerin fiil ehliyetine sahip olabilmesi için bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Yani hak ehliyetindeki gibi bir durum söz konusu olmayacak, kişiliğin doğması ile fiil ehliyeti kazanılamayacaktır. Fiil ehliyetinin şartları :
- Ayırt etme gücüne (temyiz kudretine) sahip olmak
- Ergin olmak
- Kısıtlı olmamak
Fiil ehliyetinin türleri nelerdir ?
Kanunumuzda önce fiil ehliyetinin anlamı ve şartları, akabinde türleri anlatılmıştır. Şimdi kanunumuzda belirtilen, fiil ehliyetinin türlerinden bahsetmek istiyorum.
Dört farklı fiil ehliyeti türü vardır, bunlar :
- Tam ehliyet: Türk Medeni Kanunu'nun 10.maddesinde belirtilen şartları taşıyan kişi, tam ehliyetlidir. Yani ayırt etme gücüne sahip ve kısıtlı olmayan her ergin kişi tam ehliyetlidir. Tam ehliyetli kişiler, hukuk düzeni açısından borç altına girebilir ve hak sahibi olabilirler. Ayrıca bu kişiler tüm işlemlerinden sorumludurlar.
- Tam ehliyetsiz: Ayırt etme gücüne yani temyiz kudretine sahip olmayan kişiler, tam ehliyetsizdirler. Bu kişilerin cezai sorumlulukları bulunmamaktadır.
- Sınırlı ehliyet: Ayırt etme gücüne sahip erginlerin bazı işlemler açısından kısıtlanması durumunda ortaya çıkan ehliyet türüdür. Yani bu kişiler ayırt etme gücüne sahip ergin bireyler olmalarına rağmen bazı durumlarda hukuki işlem icra edebilme ve borç altına girebilme yetileri sınırlandırılmıştır. Bu kişilerin cezai sorumlulukları olmakla beraber bu gruba verilebilecek en bariz örnek, evli kişilerdir.
- Sınırlı ehliyetsiz: Ayırt etme gücüne sahip küçükler (yani ergin olmayan kişiler) ile yine ayırt etme gücüne sahip kısıtlıların dahil olduğu bir ehliyet grubudur. Bu kişiler kazandırıcı işlem yapabilecekken, borçlandırıcı işlem yapmaları temsilcilerinin rızası olmaksızın mümkün olmayacaktır. Cezai sorumlulukları ise somut olayın durumuna göre ayrı ayrı değerlendirmelidir, genelleme yapılması mümkün değildir.
Yorum Gönder